Start van de conferentie

Om tien uur 's ochtends konden we gewoon naar de werkkamers. Wat er gisteren aan de hand was is onduidelijk. Misschien waren er gewoon nog colleges en waren de afspraken niet goed gemaakt. Ik vond het moeilijk om uit de veelheid van thema's te kiezen, waarvan er velen me niet aanspreken. Uiteindelijk koos ik voor thema 3, 'vrouwenbeweging en feminisme', ervaringen van vrouwen in het verwerven van hun rechten en perspectieven.
Ik zat tussen twee Argentijnse vrouwen in en kreeg mate te drinken uit een speciaal kommetje met een pijpje. Mate is niet te koop in Carácas, ze had drie grote zakken meegenomen omdat ze deze drank de hele dag drinkt.

Venezolaanse vrouwen.
We waren met 31 vrouwen en een Venezolaanse vrouw hield een interessant verhaal hoe de vrouwenstrijd in Venezuela was gelopen vanaf de Spaanse overheersing. Het probleem van geweld tegen vrouwen is in Venezuela van alle tijden, sinds het begin van de menselijkheid. De laatste tijd is daar wel meer duidelijkheid in gekomen nu vrouwen beter opgeleid zijn. Sinds Chávez aan de macht is zijn er allerlei missións (speciale themaprogramma's) die vrouwen ten goede komen. Missión Robinson is voor de alfabetisering van ongeletterde vrouwen, missión Sucre is voor de doorstroming van vrouwen naar het hoger onderwijs. Missión Cultura en missión Trabajadoras richten zich ook op vrouwen. Het Ministerie van de vrouw en een Women's bank voor kleine kredieten zijn opgericht. En dan nog de missión Madres bedoeld om te zorgen dat vrouwen uit het hele land educatie krijgen, het huishoudelijke werk erkenning te geven en dat vrouwen deelnemen aan de politieke besluitvorming op alle terreinen.

En dan, jawel, dat er twee systemen zijn in Venezuela, namelijk het politieke/ economische systeem van Chávez en het kapitalistische/ patriarchale systeem van de oppositie. Het kapitalisme houdt vrouwen onderdrukt en bij het patriarchaat overheersen mannen de vrouwen. Hierna volgde geen vragenrondje, wat ik jammer vond want ik had wel eens willen weten of deze spreekster denkt dat het politieke/ economische systeem (socialistisch, revolutionair) géén onderdrukking en patriarchaat inhoudt.

Er volgde een voorstelrondje en ik bleek in een groep met 11 Venezolaanse, 2 Argentijnse, 4 Ecuatoriaanse, 2 Franse en 13 Duitse vrouwen te zitten.
Toen waren er nog 20 minuten over en kon iemand nog iets inbrengen. Eén vrouw melde zich en betoogde dat er in Venezuela géén feministische beweging bestaat. Feminisme heeft een negatieve klank en er zijn veel vooroordelen over binnen de vrouwenbeweging.
En als kritisch punt op Chávez: hij heeft het over een socialistische beweging, maar dit moet een socialistische feministische beweging zijn.

's Middags waren er wat nieuwe mensen, waaronder drie mannen. Die namen meteen in het begin langdurig het woord met de mededeling dat zij geen macho waren. Toen de derde man het woord vroeg heb ik ingegrepen en gezegd dat ik voor de vrouwenbeweging in verschillende landen kwam. Deze opmerking zorgde voor veel beroering: veel vrouwen keken me dankbaar aan, anderen vonden dat je samen met mannen moet strijden met opmerkingen als: onderdrukking gaat niet van de man uit maar van het systeem, mannen worden ook onderdrukt, etc. Kortom, de bekende argumenten.
Toen zei iemand: mannen kunnen deelnemen, maar niet domineren. Er zijn veel overeenkomsten tussen mannen en vrouwen, maar ook verschillen. Het gevolg van deze ingreep was wel dat de mannen niets meer gezegd hebben.

Wat het eigenlijke onderwerp van de middag was is verder in het ongewisse gebleven. Veel vrouwen hadden een bijdrage, de organisaties waar vrouwen actief in zijn op het bord geschreven en het duurde allemaal heel lang zonder een pauze. Na 2,5 uur ben ik weggegaan.

Buiten was het heel gezellig, Fatma zat met een interessante Duitse vrouw te praten, die we wat later geïnterviewd hebben. Ze komt uit de vrouwenvredesbeweging en heeft vele marsen meegelopen. Ze heeft kritiek op de Duitse vrouwen die op deze conferentie aanwezig zijn, omdat ze andere vrouwen uitsluiten.

Tussen de middag was het eten op tijd. De pauze duurde drie uur en we hebben onverwacht ons eerste interview gehouden met een Venezolaanse Indiaanse vrouw die ook het reinigingsritueel op de opening had uitgevoerd. Het Spaans gaf wel wat problemen en veel hilariteit, maar vanwege m'n foto's die ik gisteren gemaakt heb, heb ik het e-mail adres van haar kleindochter, dus we kunnen nog wat navragen.

De gedelegeerden.
's Middags de eerste zitting van de gedelegeerden. In de grote zaal drie lange tafels met bordjes voor de verschillende landen. Op het toneel de initiatoren van de conferentie, aan de zijkant de notulisten. Overal grote spandoeken uit verschillende landen, op het toneel een portret van Clara Zetkin, gemaakt door onze kunstenares uit Afghanistan die in Duitsland woont.
Er wordt in vijf talen vertaald: Engels, Spaans, Duits, Frans en Turks. De cabines zien er prima uit, steeds twee vertalers per cabine. Vertaling in het Turks is toch wel opvallend, voor de Turkse en Koerdische vrouwen. Waarom er zoveel aandacht aan Turkije en Koerdistan wordt besteed ontgaat me, overal in de wereld worden immers vrijheidstrijden gevoerd, waarom dan juist hieraan zoveel aandacht besteden, zelfs met tolken?
Ergens in het midden de vijf gedelegeerden van Nederland, waaronder een man, de enige man die aan deze tafels zit. Het is onduidelijk hoe dat kan, er zijn namelijk twee reserve gedelegeerden, waaronder Marianne, en zij zijn niet gevraagd om iemand te vervangen. Ook hier detoneert Nederland.

Het culturele programma.
Het is een heerlijke avond en iedereen staat gezellig buiten te kletsen, slentert langs de stalletjes, drinkt koffie, etc. Het programma van de Afrikaanse en Aziatische vrouwen wordt naar buiten verplaatst. In mooie Afrikaanse gewaden worden enkele dansen uitgevoerd en liederen gezongen. Daarna veel anderstalige liederen met gitaar.
We gaan naar huis, het is een lange dag geweest.